Alkaline Phosphatase (Alp)
نام اختصاری: ALP
سایر نام ها: فسفاتاز قليايي، ارتو فسفریک استر منو هیدرولاز
بخش مورد انجام : بیوشیمی
نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرم
حجم نمونه مورد نیاز: 0.5 mL
شرایط نمونه گیری: بيمار باید ناشتا باشد. ( ALPپس از صرف غذا افزايش مي يابد).
ملاحظات نمونه گیری:
- هرگونه داروي مصرفي مؤثر بر نتايج آزمايش را روي برگه درخواست ذكر نمائيد.
- محل خونگيري را از نظر خونريزي بررسي كنيد.
- بيماران با اختلالات كبدي معمولاً زمان انعقاد طولاني تري دارند.
- سن وجنس بیمار را در برگه آزمایش بیمار یادداشت کنید.
موارد عدم پذیرش نمونه : هموليز شدید موجب رد نمونه مي گردد.
شرایط نگهداری: بهتر است تست هرچه سريعتر انجام گيرد. در غير اين صورت نمونه بايد در يخچال قرار داده شود. هنگام ذخيره سازي ، ALP به آهستگي افزايش مي يابد، به طوريكه افزايش 10- 5 درصد در كمتر از 4 ساعت در حرارت C◦4 قابل انتظار است. در صورت عدم انجام آزمايش نمونه بايد سريعاً فريز شود. نمونه در C◦4 به مدت 7 روز و در C◦20- به مدت 2 ماه پایدار است.
کاربردهای بالینی:
- تشخيص بيماري هاي استخواني ، عمدتاً آنهایي كه با فعاليت استئوبلاستي شناخته مي شوند.
- تشخيص ضايعات كانوني كبدي كه باعث انسداد صفراوي مي شوند مانند تومور و آبسه
- تكميل اطلاعات بررسي كاركرد كبدي و آنزيم هاي گوارشی
- ارزيابي درمان با ويتامين D در بيماران مبتلا به ريكنز ناشي از كمبود ويتامينD .
IFCC, AACC (◦30 C◦37 و C ؛4-NPP،AMP) روش مرجع:
روش ارجح: IFCC, AACC
سایر روش ها: DJKC ، SMAC، SCE
مقادیر طبیعی:
30 – 120 U/L بزرگسالان:
کودکان و نوجوانان:
کمتر از 2 سال : U/L 85 - 235
8-2 سال: U/L 65 - 210
15-9 سال: U/L 60 - 300
21-16 سال: U/L 30 - 200
کهنسالان: کمی بیشتر از بزرگسالان
تفسیر: ALP در بعضی بافتها از جمله کبد، استخوان، روده و جفت یافت می شود. بنابراین این مارکر در تشخیص و پایش بیماریهای کبدی، استخوانی، گوارشی و پاراتیروئیدی بکار می رود.
افزایش سطح : سيروز اوليه، انسداد صفراوي داخل يا خارج كبدي، تومور اوليه يا متاستاتيك كبد، بارداري طبيعي ( سه ماهه سوم، ابتداي دوران پس از زايمان) ، استخوان هاي طبيعي كودك در حال رشد، تومور متاستاز داده به استخوان، بهبود شكستگي، هيپرپاراتيروئيدي، بيماري پاژه ،آرتريت روماتوئيد، ايسكمي يا انفاركتوس روده اي، انفاركتوس قلبي، ساركوييدوز
کاهش سطح : هيپوفسفاتمي، سوءتغذيه، سندرم شير قليايي، كم خوني پرينشيوز، اسكوروي
عوامل مداخله گر:
افزایش دهنده ها : خوردن غذا، آلبوميني كه از بافت جفت تهيه شده، و داروهایی از قبیل آلوپورينول، آنتي بيوتيك ها، آزاتیوپرين، كلشي سين، فلوريدها، ايندومتاسين، ايزونيازيد ، متوتركسات، متيل دوپا، اسيدنيكوتينيك، فنوتيازين، پروبنسيد، تتراسيكلين، وراپاميل، ضد بارداری خوراکی (OCP)، قني توئين، ريفامپين، كلروپروپاميد، باربيتوراتها
کاهش دهنده ها : آرسينكالها، سيانيدها، فلوريدها، نيتروفوران توئين، اگزالاتها، نمك هاي روي.
توضیحات:
- گزارش ها دال برآنند كه ALP حساس ترين آزمايش نشان دهنده متاستاز تومور كبد مي باشد. از اين رو آنزيم هاي ALP براي افتراق بين بيماري هاي كبدي و استخواني استفاده مي شود.
- سطح ALP در بچه هاي كوچك بالا است، زيرا استخوان هاي آنان در حال رشد است. در افراد خاص با گروه خوني O و B ALP بالا مي باشد.