سایر نام ها: بررسی اجزای کمپلمان

خلاصه : سیستم کمپلمان یکی از اجزاء اصلی شرکت کننده در واکنش‏های التهابی است. در طی فرایند فعال شدن آبشار کمپلمان، ‎آنافیلاتوکسین‏های قوی با وزن مولکولی کم مانند C3a ، C4a و C5a تولید می‏گردند. اجزاء کمپلمان و کمبود آنها ارتباط مهمی با عفونت‏های چرکزا، عفونت‏های نایسریایی (مننژیت مننگوکوکی) و بیماری‏های بافت همبند مانند لوپوس اریتماتوی سیستمیک (SLE) دارند. 
بخش مورد انجام : ایمونوبیوشیمی

نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرم

حجم نمونه مورد نیاز: 1 ml

ظرف: لوله درب قرمز 

شرایط نمونه گیری: ترجیحاً بیمار ناشتا باشد.

ملاحظات نمونه گیری:

1- بلافاصله بعد از نمونه  گیری لوله حاوی نمونه بر روی یخ مرطوب نگهداری شود.

2- سانترفیوژ و جداسازی سرم در کوتاهترین زمان ممکن  صورت گیرد.

3- بلافاصله نمونه فریز گردد.

موارد عدم پذیرش نمونه:

1. نمونه شدیداً لیپمیک مورد قبول نمی باشد.
2. نمونه هایی که بیش 2- 1 ساعت در دمای اتاق بماند، قابل استفاده نمی باشد.

شرایط نگهداری: نمونه در c◦ 20-  به مدت 14 روز پایدار است.

طریقه نگهداری: اجزاء پروتئین کمپلمان نسبت به حرارت حساس هستند. نمونه باید به مدت 30-15 دقیقه در حرارت اتاق و سپس به مدت 60-30 دقیقه در 4 درجه سانتی‏گراد نگهداری گردد. برای نگهداری طولانی مدت نیز باید در حرارت 70- درجه سانتی‏گراد قرار داده شود. 

کاربرد:

● ارزیابی بیماران مبتلا به کمبود اجزاء کمپلمان ارثی یا اکتسابی
● ارزیابی وضعیت‏های نقص ایمنی
● پایش بیماری‏های اتوایمیون مانند SLE 

محدودیت‌ها: وجود کرایوگلوبولین ممکن است موجب ایجاد اشکال در آزمایشات مربوط به کمپلمان گردد. 

متدولوژی: نفلومتری، آنالیز عملکردی در سیستم همولیتیک )با استفاده از( CH50 

محدوده مرجع:

اطلاعات تکمیلی: سیستم کمپلمان شامل 30 جزء پروتئینی است که بیشترین غلظت آنها در پلاسما است. این سیستم هم در ایمنی ذاتی و هم در دفاع بر علیه عوامل میکروبی نقش دارد و توسط مجموعه حمله بر غشاء باعث نابودی میکروب‏ها می‏گردد. در این فرآیند تعدادی از اجزاء کمپلمان بروز می‏نمایند که باعث افزایش نفوذپذیری عروق، کموتاکسی و اپسونیزاسیون می‏گردند.
اجزاء کمپلمان در پلاسما به صورت اشکال غیرفعال هستند و از C1 تا C9 شماره‏گذاری شده‏اند. اگرچه به جزئیات وقایع مولکولی طی فعال شدن آبشار کمپلمان پرداخته نمی‏شود، اما در اینجا مروری مختصر بر خصوصیات ویژه آن صورت می‏گیرد. حیاتی‏ترین مرحله در شروع اعمال زیستی کمپلمان، فعال شدن جزء سوم یعنی C3 است. شکستن C3 می‏تواند از مسیر کلاسیک صورت گیرد که به صورت ثابت شدن C1 به آنتی‏بادی IgM یا IgG متصل به آنتی‏‎ژن است و یا از مسیر فرعی انجام می‏پذیرد که با سطوح میکروبی )مثل اندوتوکسین‏ها(، ایمونوگلوبولین های مجتمع، پلی‏ساکاریدهای پیچیده، زهرمار کبری و مانند آن شروع می‏شود. در مسیر فرعی مجموعه مجزایی از اجزاء سرمی بنام دستگاه پروپردین (شامل پروپردین P، فاکتور B و ( D شرکت دارند. علاوه بر این، کولکتین‏ها به پروتئین‏های حاوی کربوهیدرات موجود بر سطح باکتری‏ها و ویروس‏ها متصل شده و کمپلمان را از طریق اجزاء مسیر کلاسیک فعال می‏کنند. بدون توجه به این که کدام مسیر فعال شده باشد،  C3 کانورتاز C3 (C Convertase) را به دو جزء مهم (C3a) و (C3b) می‏شکند.
سپس C3b به اجزاء از قبل ساخته شده متصل می‏شود تا C5 کانورتاز را بسازد که با C5 وارد واکنش شده و C5a رها می‏گردد و متعاقبا ساختن MAC(Membrane Attack Complex)شروع می‏شود. MAC با اتصال هیدروفوبیک اولیه به چربی دو لایه سلول‏های هدف و در نهایت ایجاد کانال‏های سراسر غشایی استوانه‏ای آنها را تخریب می‏کند.
اعمال زیستی دستگاه کمپلمان به دو دسته عمومی تقسیم می‏شود: تخریب سلول‏ها توسط MAC و اثرات بیولوژیک قطعات پروتئولیتیک کمپلمان که شامل فرآیندهای عروقی، اتصال لکوسیتی، کموتاکسی و فعال شدن آنها و فاگوسیتوز می‏باشند